U nastavku prenosimo članak objavljen na portalu Adria, pod naslovom:
Unija poslodavaca za ADRIU: Crna Gora treba da pristupi inicijativi Otvoreni Balkan
Prema izvještajima regionalnih medija, za inicijativu Otvoreni Balkan, koja je stupila na snagu 1. januara, privrednici iz Srbije, Albanije i Sjeverne Makedonije imaju samo riječi hvale.Njihovo mišljenje dijele i u Uniji poslodavaca Crne Gore.
Otvoreni Balkan je ekonomska zona koju su uspostavile pomenute tri zemlje jugoistočne Evrope, koja ima za cilj povećanje trgovine i ekonomske saradnje, bolji protok ljudi, robe i kapitala i poboljšanje medjusobnih bilateralnih odnosa. Ova inicijativa, izmedju ostalog, podrazumijeva trgovinske olakšice i minimalno zadržavanje robe na granicama, a posebna povoljnost je što zemlje učesnice projekta strani investitori posmatraju kao jedinstveno tržište.
Od momenta kada je “Otvoreni Balkan” predstavljen zvanična Crna Gora, tada sa Vladom Demokratske partije socijalista (DPS) odbijala je učešće u ovoj regionalnoj inicijativi. Predsjednik države i lider DPS Milo Đukanović je ovu inicijativu, prema njegovim riječima, smatrao paravanom za realizaciju projekata velikodržavnih srpskih ambicija.
Nakon smjene Đukanovićevog DPS avgusta 2020. ni Vlada Zdravka Krivokapića, koju su izglasali Demokratski front, Demokrate i Građanski pokret URA, nije pokazala namjeru da pristupi ovoj inicijativi. Partije većine imale su donekle različite stavove- Demokratski front je bio snažno za ulazak, URA ga je smatrala dobrom, ali loše predstavljenom idejom, dok se Demokrate o tome nijesu javno izjašnjavale.
Do promjene dolazi nakon što je pokret URA 17. januara ponudila koncept manjinske vlade, ističući da se inicijativa Otvoreni Balkan nalazi visoko u njenoj agendi.
Nezavisno od političkog aspekta čitave priče, u Uniji poslodavaca Crne Gore (UPCG) smatraju da se radi o inicijativi koja donosi benefite i priprema ih da postanu dio evropske zajednice. Iz UPCG u odgovorima na upit portala ADRIA, naglašavaju da Otvoreni Balkan predstavlja predvorje za ulazak i naše države i preduzeća na veliko tržište Evropske unije (EU).
“Otvoreni Balkan je, prije svega, ekonomsko pitanje. To je inicijativa u kojoj Unija poslodavaca Crne Gore (UPCG) prepoznaje dobru, kvalitetnu ideju koja je podstaknuta strateškim EU sporazumima i programima, prije svega CEFTA i Berlinskim procesom, te kao takva može doprinijeti njihovoj daljoj primjeni i realizaciji, a zatim i pružiti dodatan, jak impuls evropskoj integraciji i Crne Gore i drugih zemalja Balkana u EU”, podvukli su iz UPCG.
Za UPCG, ističu, ova inicijativa ne zatvara već doprinosi uspješnosti započetih procesa, i to posebno kroz politike i programe kojima se, na osnovu jačanja međusobnih trgovinskih i društvenih veza između zemalja regiona, snažno podstiču i svi dalji koraci koji vode ulasku u članstvo EU.
“U prilog tome govori i sastanak koji su Predrag Mitrović, predsjednik UPCG i Mile Boškov, predsjednik Unije poslodavaca Makedonije (BCM) krajem januara održali u Skoplju, kada su uputili zajednički poziv poslovnoj zajednici Crne Gore da se pridruže kolegama iz Sjeverne Makedonije i pristupe inicijativi Otvoreni Balkan. Kao što je poznato, tada je ocijenjeno da Otvoreni Balkan doprinosi intenziviranju ekonomskih veza privrednika i zemalja regiona, olakšava njihovo pozicioniranje u režimu buduće ekonomske saradnje unutar Evropske unije i, što je posebno važno, podstiče primjenu četiri slobode koje prelaze granice Evropske unije – slobodu pružanja usluga i slobodu kretanja roba, ljudi i kapitala”, precizirali su iz UPCG.
U toj poslovnoj asocijaciji smatraju da Otvoreni Balkan neće ugroziti crnogorski biznis i poslodavce, već da se radi o inicijativi koja donosi benefite i priprema ih da postanu dio evropske zajednice.
“Činjenica je da je Crna Gora predvodnik EU integracija regiona, država koja je prva na listi novih članica EU. To znači da, bez obzira na političku situaciju i ukupna dešavanja u našoj zemlji, takva pozicija Crne Gore upućuje na potrebu intenziviranja započetih procesa, ali i na obavezu Vlade da privrednicima stvara uslove da razvijaju svoje poslovanje, jačaju konkurentnost i pripreme se za nove okolnosti u kojima će proizvoditi robe i usluge koje mogu proći test međunarodnog tržišta. S tog aspekta, Otvoreni Balkan predstavlja tzv. predvorje za ulazak i naše države i preduzeća na veliko evropsko tržište”, kažu u UPCG.
Kako su pojasnili, Otvoreni Balkan domaćim privrednicima daje odličnu priliku da provjere svoju ekonomsku poziciju, uoče i eliminišu postojeće nedostatke, uvedu inovacije, usvoje standarde, podignu kvalitet proizvoda i usluga, ulažu u razvoj kadra, a svoje poslovanje osavremene i prilagode na način da mogu izdržati pritisak konkurencije i regionalnog tržišta od oko 20 miliona stanovnika.
“Tek nakon takvog testa naša se preduzeća mogu pripremiti za još veće izazove koje im donosi ulazak na veliko EU tržište koje broji oko 500 miliona stanovnika i 20 miliona malih i srednjih preduzeća (MSP). Privrednici koji su posvećeni izgradnji konkurentnosti, efikasnosti i poslovanju vođenom ispunjenju zahtjeva potrošača, izaći će kao pobjednici iz čitavog ovog procesa. Za razliku od njih, takvu sudbinu ne mogu očekivati preduzeća koja i sada nisu spremna za ulaganja, modernizaciju i ravnopravnu tržišnu utakmicu, a time ni za promjene koje im donosi suočavanje sa stranim kompanijama koje su prisutne, ili će tek ući na tržište Crne Gore”, zaključuju u UPCG.
Od “jakih igrača” inicijativu Otvoreni Balkan podržavaju bivša njemačka kancelarka Angela Merkel i specijalni američki izaslanik za Zapadni Balkan Gabrijel Eskobar. Direktor Društva za istraživanje politike i političke teorije, profesor Vladimir Pavićević tvrdi da je regionalna inicijativa Otvoreni Balkan najozbiljniji projekat mira na ovom prostoru u posljednjih trideset godina.
Novinar: Siniša Goranović
Objavljeno 3. marta 2022. godine, na portalu Adria.